1. Petro / Büyük Petro

     Daha çok, Büyük Petro olarak bilinen 1.Petro, genellikle Rusya’yı modern çağa getirmekle tanınır. İnsanlar tarafından, ”Deli Petro” olarakta adlandırılmaktadır. Biz daha çok, ülkesi Rusya adına hangi icraatlar yaptı, bu konulara değineceğiz. 1682 yılındaki doğumundan 1725 yılındaki ölümüne kadar çar olarak kaldığı süre boyunca, Rus takvimini ve alfabesini yenilemeyi, Ortodoks Kilisesi’nin özerkliğini azaltmayı içeren çeşitli reformlar uyguladı. Petro, Çar Alexis’in ikinci eşi Natalya Kirillovna Naryshkina tarafından dünyaya getirilen oğluydu. Babasının ilk karısı, Mariya Ilinichna Miloslavskaya’nın oğulları olan üvey erkek kardeşlerinin aksine, Petro; sağlıklı, canlı ve meraklı bir çocuk olduğunu kanıtladı.

     Annesinin eski koruyucusu, Artamon Sergeyevich Matveyev’in onu Batı’nın ilerici etkilerine açık bir atmosferde büyütmesi muhtemelen gelişimi açısından önemliydi. 1.Petro, Rusların daha çok Batı Avrupalılar gibi görünmesini ve hareket etmesini sağlama çabalarının bir parçası olarak sakallara vergi bile koydu. Aynı zamanda, Rusya’nın ilk gerçek donanmasını kurdu. Orduyu güncelledi ve bir dizi askeri zafer kazandı. Başlıca muhalifi olan, İsveç’ten fethedilen topraklarda St.Petersburg şehrini kurdu. Ardından başkenti Moskova’dan oraya taşıdı.

---

1.Petro’nun Erken Yaşamı

     1.Petro, 9 Haziran 1672 yılında Rusya–Moskova’da doğdu. Çar Alexis 1676’da öldüğünde, 1.Petro sadece dört yaşındaydı. Alexis’in ölümünden sonra hasta bir genç olan büyük üvey kardeşi Fyodor III tahta çıktı. Ancak gerçekte asıl güç, Petro ve Naryshkin çevresini kasıtlı olarak bir kenara iten Fyodor’un annesinin akrabaları olan Miloslavski’lerin eline geçti. Fyodor 1682’de çocuk sahibi olamadan hayata gözlerini yumduğunda, Miloslavskiler ve Naryshkins arasında şiddetli bir iktidar mücadelesi başladı. Mücadelenin ilk tohumu, Fyodor’un narin ve zayıf fikirli kardeşi V. Ivan‘ın tahta çıkarılmak istenmesiyle atıldı. Naryshkins ise sağlıklı ve zeki Petro’yu temsil ediyordu. Kremlin’de toplanan çeşitli toplum düzenlerinin temsilcileri, kendilerini daha sonra çar ilan edilecek Petro için adadılar ve destekçisi oldular.

     Ancak Miloslavski grubu, Matveyev dahil olmak üzere Petro’nun yandaşlarından bazılarını öldüren silahşörlerinin isyanını kullandı. Bunun üzerine, Ivan ve 1.Petro daha sonra ortak çar ilan edildi. Nihayetinde Ivan’ın güvencesiz sağlığı ve Petro’nun gençliği nedeniyle Ivan’ın 25 yaşındaki kız kardeşi Sophia naip oldu. Akıllı ve etkili Sophia, hükümetin kontrolünü ele geçirdi. Halkla ilişkiler dışında kalan Petro, sık sık güvenliğinden korktuğu için Moskova yakınlarındaki Preobrazhenskoye köyünde annesiyle birlikte yaşıyordu. Bütün bunlar, genç çar üzerinde kaçınılmaz bir izlenim bıraktı ve streltsy’ye karşı olumsuz tutumunu belirledi.

---

1.Petro Reformları

     1.Petro, kültürel açıdan diğer Avrupa ülkelerine kıyasla ciddi ölçüde az gelişmiş bir ulusu miras aldı. Rönesans ve reform Avrupa’yı kasıp kavururken, Rusya batılılaşmayı reddetmişti. Bu sebeple, modernleşmeden soyutlanmıştı. Petro, hükümdarlığı sırasında bu geri kalmışlığı sezdiğinden kapsamlı reformların öneminin farkındaydı ve planlarının birçoğunu yaşamı süresince gerçekleştirdi.

Bu Reformları, gerçekleştirmek adına, bir çok Rus vatandaşını Avrupa’ya gönderdi. Kendisi de kimliğini gizleyerek bir çok Avrupa ülkesinde çalıştı ve gözlemler yaptı. Gözlemler sonucunda, kendi ülkesi Rusya’nın Avrupa’nın çok gerisinde olduğunu iyice kanaat getirdi.

Esas amacı Rusya’yı büyük bir ulus olarak yeniden kurmaktı. Bu yüzden, öncelikle ülkenin orta çağ düşüncesinin üstesinden geldi. Rus Devleti’nin tüm alanlarını kapsayan değişiklikler yaptı.

---

1. Petro Reformları Nelerdir?

• Rusya’nın, Orta Çağ Düşüncesini ortadan kaldırdı.
• Güçlü bir donanma yarattı ve ordusunu batı standartlarına göre revize etti.
• Okulları laikleştirdi, gerici Ortodoks Kilisesi üzerinde daha fazla kontrol sağladı ve ülkenin yeni idari ve bölgesel bölümlerini getirdi.
• 1.Petro, bilimin gelişimine odaklandı ve halkını teknolojik gelişmeler hakkında eğitmek için birkaç uzman işe aldı.
• Ticaret ve sanayiyi geliştirmeye yoğunlaştı ve soylulaştırılmış bir burjuva nüfusu yarattı.
• Batı kültürünü yansıtarak Rus alfabesini modernize etti, Jülyen takvimini tanıttı ve ilk Rus gazetesini kurdu.
• 1.Petro, ileri görüşlü ve becerikli bir diplomattı, Rusya’nın arkaik hükümet biçimini ortadan kaldırdı.
• Tüm yönetim kollarını düzenleyen ve aynı zamanda Rusya’nın dış politikasında çığır açan başarılara imza atan geçerli bir senato atadı.
• Petro; Estonya, Letonya ve Finlandiya ülkelerinde topraklar satın aldı. Ayrıca güney taraflarında Osmanlı ile yaptığı birkaç savaşla Karadeniz’in sularına inmeyi başardı.

     1709’da dayanılmaz bir Rus kışının ortasında, birliklerini kasıtlı olarak Poltava şehrine yönlendirerek İsveç ordusunu yendi. 1.Petro 1712’de Neva Nehri üzerinde St. Petersburg şehrini kurdu ve başkenti Moskova’daki eski konumundan oraya taşıdı. Kısa bir süre sonra Rusya için St. Petersburg Avrupa’ya açılan pencere olarak kabul gördü.

     Petro iki kez evlendi ve çoğu bebeklik döneminde ölen 11 çocuğu oldu. İlk evliliğinin en büyük oğlu Alexis, babası tarafından vatana ihanetten suçlu bulundu ve 1718’de gizlice idam edildi. Büyük Petro, 8 Şubat 1725 yılında öldü. Ölmeden önce hiçbir mirasçı adayı söylememişti bu yüzden mirasçısı yoktu. Mezarı St.Petersburg şehrinde olan Aziz Petro ve Paul Katedrali’nde bulunmaktadır.

---

Kaynakça;

• https://www.britannica.com/biography/Peter-the-Great
• https://www.history.com/this-day-in-history/st-petersburg-founded-by-peter-the-great
• [https://www.biography.com/political-figure/peter-the-great