Araştırmacı Tarih
Birçok platformda, araştırmacı tarih söylemini veya tanımlamasını duymuşsunuzdur. Tarih bilimine ilgi duyanların, ve bu bilim üzerinde araştırma yapan pek çok tarihçinin başvurduğu yöntemler arasında bu yöntem ilk sırada yer alır. Pek çok kişi tarihle ilgili yaptığı çalışmalarda bu yönteme başvurduğunu belirtir ancak bu yöntemi kullanmayı tam olarak bilmez. Araştırmacı tarih tanımıyla ne anlatılmak istendiğini biliyor musunuz? Hiç araştırdınız mı?
Bu araştırma yöntemi, nitel bir tekniktir. Tarihle ilgili araştırmalar, gerçekleri yorumlama ve olayların nedenini ve mevcut olaylardaki etkilerini açıklama çabasıyla geçmiş olayların anlamını inceler. Bu incelemeyi yaparken, araştırmacılar büyük ölçüde birincil tarihsel verilere (olayların doğrudan kayıtları, arşiv verileri, resmi belgeler, kişisel kayıtlar ve görgü tanıklarının kayıtları) ve daha az sıklıkla ikincil tarihsel verilere (olaya tanık olmayan kişilerden gelen bilgiler; örneğin ders kitapları, gazeteler, ansiklopedi) başvururlar. Tarihsel araştırmalarda ve bilgilendirmelerde, internet sitelerinin yeri oldukça yüksektir. Bu platformada, ”Tarih Çantası” ekibi olarak kendimizi sürekli güncelemeye ve bu anlamdaki yeniliklere özen göstermekteyiz.
Araştırmacı tarih verileri dış eleştiriye yani kaynağın gerçekliğinin veya geçerliliğinin doğrulanması ve iç eleştiriye (kaynağın anlamının araştırılması) tabidir. Araştırmacı tarihin zaman ve mekan boyutları vardır. Basit kronoloji, olayların anlamını yorumlamadığı için araştırmacı tarih olarak kabul edilmez.
Araştırmacı Tarih Yazımı Gelişimi
Kısaca belirtecek olursak, nitel bir tarih yazım yöntemidir. Bu yöntem tarihi olayları araştırırken neden –nasıl sorularını sorar. Bu sorulara cevap vermek için: Dönemin tüm özelliklerini örneğin ekonomisini, coğrafi özelliklerini, toplumsal yapısını, kişileri vb. inceler ve bunlara dayanarak sonuç çıkarır. Bu yazım yöntemi, 19. Yüzyılda ortaya çıkmıştır ve günümüzde modern tarih araştırmacıları bu yöntemi kullanır. Yazım yönteminde yönteminde, tarihi olaylar kaynaklara dayalı olarak incelenir. Ancak kaynaklar birincil kaynaklardır ve araştırmacı başvurduğu kaynakları hazırladığı eserde dipnot olarak belirtir. Bunun yanı sıra araştırmacı tarih yöntemi ile hazırlanan eserlerde olayların gelişimi, yeri, zamanı, neden ve sonuçları ve bunlar arasındaki ilişkiler bir bütün olarak ele alınır.
Araştırmacı tarih, yazımı yönteminden önce tarih yazıcılığı MÖ. V. Yüzyılda Herodotos ile başlamıştır. Thukydides ise tarih yazıcılığının gelişimine ön ayak olmuştur. VII. yüzyıla gelindiğinde olayların hikayeci anlatım tarzıyla nakledilmesi sonucunda islam tarih yazıcılığı ortaya çıkmıştır. IX. Yüzyıl tarihçileri arasında yer alan Taberi İslam tarih yazıcılığını, araştırmacı tarih yazım yöntemi kullanarak yazmaya başlamıştır. Taberi, yazdığı eserlerde çeşitli kaynaklardan yararlanmıştır.
XV. yüzyıla gelindiğinde, İbn Haldun yazdığı eserleri tarih felsefesi çerçevesi içinde, ele alsa da onu takip eden XVII ve XVIII yüzyıllarda çeşitli olayları nakletmek gayesiyle ansiklopedik bilgiler içeren eserler de yazılmıştır. XIX. Yüzyıla gelindiğinde genel tarih, milletler ve ülkeler tarihi, dinler ve uygarlıklar tarihi, düşünce ve felsefe tarihleri üzerine çeşitli eserler ortaya çıkmıştır. Araştırmacı tarih yazım metodu her ne kadar XIX. Yüzyılda ortaya çıkmış olsa da XVIII. Yüzyıldan itibaren tarihi yazmak için sadece belgenin derlenmesinin yetersiz kaldığı ortaya çıkmıştır. Bunun ortaya çıkmasından sonra tarihçiler kaynakları araştırmayı devam ettirmişlerdir. Pek çok araştırmacı kaynakları araştırırken çeşitli tarih düşünce sistemlerinden ve düşünce akımlarından da etkilenmişlerdir.
Araştırmacı Tarih Yazımı Nasıl Yapılır?
Yazacağınız eser hakkında araştırmacı tarih yazım yöntemini kullanmayı düşünüyorsanız ne okursanız, ister birincil kaynak ister ikincil kaynak olsun, kaynağı kimin yazdığını bilmeniz gerekir. Bu şunun için gereklidir; güvenilir bir bilim adamı mı? Tartışmalı bir tarihçi mi? Bir propagandacı mı? Ünlü bir kişi mi? Sıradan bir kişi mi? “Yazar” herhangi bir ortamda film,ses veya metin hangisi olursa bilgi oluşturan herkesi ifade eder. Ayrıca, eserin ne zaman yazıldığını ve yazarın ne tür bir kitleye ulaşmak istediğini de bilmeniz gerekir. Bunun yanı sıra incelediğiniz kanıtlara ne getirdiğinizi de düşünmelisiniz.
Eseri meydana getirirken tümevarımsal olarak bir kanıt yolunu izliyor, kaynaklara dayalı olarak yorumunuzu geliştiriyor musunuz? Araştırmanıza tümdengelimli bir şekilde mi başladınız? Kanıtı görmeden önce kararı verdiniz mi? Araştırmacı tarih yazarlarının ikincisinden kaçınması gerekir ve ilk yolu izlemeleri gerekir. Araştırmacı tarih çalışmasında perspektif her şeydir. Örneğin, yirmi yaşındaki bir Vietnam Savaşı protestocusu tarafından yazılan bir mektup, bir protesto hareketleri araştırmacısının yazdığı bir mektuptan büyük ölçüde farklı olacaktır. Duygu aynı olsa da, bu iki yazarın bakış açısı ve etkileri dünyalar kadar farklı olur. Bu noktada 5 N 1K uygulamanız otorite tuzağının kafa karışıklığını önler.
4N 1K yı nasıl uygulayacaksınız? 4N 1K “Kim,Ne Zaman, Nerede,Ne ve Neden” olarak açılır. Tarihçiler, çeşitli kaynaklardan kanıtlar biriktirirler. Ayrıca, bazı önemli bilgilerin bir dizi kişi ve kaynak tarafından desteklendiğini de doğrulamaları gerekir. Buna kanıtların üstünlüğü denir. Tarihçi incelediği her bilgi için 4N 1K’yı ortaya koyar. Tarihsel aktör kimdir? Etkinlik ne zaman gerçekleşti? Nerede meydana geldi? Neyi gerektiriyordu ve neden böyle oldu? Ayrıca, 4N 1K bir birincil kaynağı değerlendirmek için de kullanılabilir. Çalışmayı kim yazdı? Ne zaman oluşturuldu? Nerede yazıldı, yayınlandı ve yayıldı? Neden yazıldı (hedef kitle) ve belge hakkında yazar ne yapıyor? Mümkün olduğunca çok çeşitli birincil kaynak belgeleri ve ikincil kaynakları kullanarak tarihsel araştırmanıza derinlik ve zenginlik katmalısınız.
Araştırmacı Tarih Yazımının Faydaları Nelerdir?
Araştırmacı olarak bir dizi farklı kaynağa ve farklı bakış açılarına ne kadar çok erişirseniz tarihteki bir konu hakkında o kadar dengeli ve tam görüşe sahip olursunuz. Bu görüş, daha fazla soruyu meydana getirir ve sonuçta sizi konunuz hakkında daha fazla ipucu bulmaya yönlendirir. Araştırmacı tarih yazımı için yazmaya hazırsınız. Araştırmacı tarih yazımının size sağlayacağı faydalar neler olacak?
- Yaptığınız araştırma incelediğiniz duruma dahil olmaz.
- Çalışma konularınız ile etkileşime girmezsiniz.
- Geçmiş verilerin analizi, mevcut ve gelecekteki olayları açıklamanıza yardımcı olabilir.
Araştırmacı tarh yazımının bu faydalarına karşın bazı dezavantajları da olabilir:
- Geçmiş veriler eksik olduğu için zamana karşı savunmasız kalır.
- Ayrıca önyargılı ve yozlaşmış olabilir (örneğin, günlükler, mektuplar vb. Bunları yazan kişiden etkilenir)
- Tarihsel araştırma karmaşık ve geniş bir kategoridir çünkü araştırma konuları (örneğin bir toplumun incelenmesi) dikkate alınması ve analiz edilmesi gereken çok sayıda faktörden etkilenir.
Kaynakça;
- faculty.chass.ncsu.edu/slatta/hi216/HI598/histresguide.htm#historicalanalysis
- libguides.geneseo.edu/history/what-is-history-research
- faculty.chass.ncsu.edu/slatta/hi216/HI598/histresguide.htm
