Birinci Balkan Savaşı
Birinci Balkan Savaşı, (1912-1913) Osmanlı İmparatorluğu’nu Trakya’nın bir bölümü ve Edirne şehri dışında Avrupa’da kalan tüm topraklarından yoksun bırakan iki ardışık savaştır. Bu savaş, Balkan Birliği ile Osmanlı İmparatorluğu arasında gerçekleşti.
Savaşlarının kökeni, Makedonya’daki düzensizliğin Sırbistan, Bulgaristan ve Yunanistan’da yarattığı hoşnutsuzluktan kaynaklanıyordu. 1908 Jön Türk Devrimi sonucu İstanbul’da reform konusunda kararlı ancak merkezi kontrol ilkesinde ısrar eden bir bakanlık iktidara geldi. İktidarın, Makedonlara ve Sırplardan, Bulgarlardan, Yunanlardan ve Ulahlardan oluşan Hıristiyan milletlerine taviz ve ayrıcalık tanınmaması çeşitli çatışmalara yol açtı. Çeşitli topluluklarca, milliyetçilik duygusu uyandırılan Arnavutlar da Jön Türklerin merkeziyetçi politikasından aynı şekilde hoşnutsuzdu. 1893’te kurulan, İç Makedon Devrimci Örgütü (IMRO), yönetimine karşı çeteler kurdu.
Çatışmalar sadece, Makedonya içinde duyguları şiddetlendirmekle kalmadı, aynı zamanda Bulgaristan’da müdahale lehine kamuoyunu canlandırdı. IMRO, Bulgar siyasetinde güçlü bir faktör haline geldi. Sırbistan’da da benzer bir gelişme yaşandı. Sırp grubu Narodna Odbrana (“Ulusal Savunma”), “Birlik ya da Ölüm” grubunun sızmasıyla canlandı. Grup sadece Sırp yönetimi içinde değil, Makedonya’daki Sırpların örgütlenmesinde de etkili oldu. Tüm bunlar Birinci Balkan Savaşı için temel oluşturdu.
Savaş Öncesi Gelişmeler
Bulgarların, Makedonya’daki faaliyeti Eylül 1903’te Yunan çıkarlarını savunmak için silahlı bir çete kurulmasına yol açmıştı. Ancak, Yunan hükümeti Ege Adaları’ndaki topraklarını genişletmeye ve Girit ile birliği güvence altına almaya aynı derecede kararlıydı. İlk başta Yunanlılar, Sırplar ve Bulgarlar sık sık birbirlerine karşı hareket ettiler. Ancak 1911 olayları, birbirlerine karşı değil, ortak bir anlayışla kendi bağımsızlıklarını kazanmak için Osmanlı’ya karşı savaşma fikrini uyandırdı. Uluslararası koşullar, bu hususta büyük önem taşıyordu. Avusturya-Macaristan, Ekim 1908’de, yasal olarak Osmanlı İmparatorluğu’nun bir parçası olan ancak Berlin Kongresi’nden sonra Avusturya-Macaristan işgali ve idaresi altında olan Bosna Hersek’i ilhak etti.
Üstelik, Avusturya-Macaristan hükümeti, Karadağ’ı Sırbistan’dan ayıran Novi Pazar sancağını işgal etmek için bir anlaşma hakkına sahipti. Sırp hükümeti, Avusturya-Macaristan’ın, Bosna-Hersek sakinlerinin Sırbistan ile nihai birliğini dışlayan eylemine son derece kızgındı. Ancak, onlara meydan okuyamayacağını anladı. Bu nedenle dikkatini, Bulgaristan ile ittifak kurulabilirse daha kolay saldırıya uğratabileceği Makedonya’ya çevirdi. Bunun üzerine Balkan birliği, 1912 baharında Rusya’nın himayesinde, zaten İtalya ile savaşa dahil olan Makedonya‘yı Osmanlı’dan almak için kuruldu. Birlik, 750.000 kişilik birleşik bir gücü savaşa çıkarabildi. Karadağ, 8 Ekim 1912’de Osmanlı’ya savaş ilan etti ve birliğin diğer üyeleri 10 gün sonra Karadağ’ı takip etti.
Çeşitli olaylardan sonra, anlaşma sağlayan Balkan Birliği üyeleri Sırbistan, Yunanistan, Bulgaristan ve Karadağ ile Osmanlı arasında Birinci Balkan Savaşı yapıldı. Balkan müttefikleri, kısa sürede galip geldi.
Birinci Balkan Savaşı Nedenleri
- Fransız İhtilali ile birlikte Balkanlar’da da baş gösteren milliyetçilik akımı, bölgede yaşayan topluluklarda bağımsızlığını ilan etme fikri oluşturmuştur.
- Fransız İhtilali ile birlikte bağımsızlık isteği olan Balkan toplumlarının bu isteği Rusya tarafından fark edilmiştir. Bununla beraber Rusya, Osmanlı’ya karşı bu toplumları kışkırtmıştır. Panslavizm politikası Balkan Savaşı’nı tetiklemiştir.
- Osmanlı Devleti, askeri kuvvetlerini Trablusgarp Savaşı’ndan dolayı Balkanlara getiremeyeceğinden savaş için gerekli zemin oluşmuştur.
- Makedonya’da oluşan düzensizliğin Balkan milletlerinde yarattığı hoşnutsuzluk nedenler arasında gösterilebilir. Bölgede yaşayan milletlere iktidar tarafından ayrıcalık tanınmaması ve eşitlik, bu toplumlarca hoş karşılanmamıştır.
- Avrupa ve Rusya tarafından destek gören çeşitli çete ve örgütler, Balkan Savaşı için gerekli temeli sağlamıştır.
Birinci Balkan Savaşı Sonuçları
- Trakya’da Bulgarlar, İstanbul’un dış mahallelerine ilerleyerek ve Edirne’yi kuşatarak ana Osmanlı kuvvetlerini mağlup ettiler.
- Makedonya’da Sırp ordusu, Kumanovo’da Bitola’yı ele geçirip Karadağlılarla güçlerini birleştirip Üsküp’e girmesini sağlayan bir zafer kazandı.
- Yunanlılar Selanik’i işgal etti ve Yanya’ya doğru ilerledi.
- Arnavutluk’ta Karadağlılar İşkodra’yı kuşattı ve Sırplar Durrës’e girdi.
- Yanya Yunanlara ve Edirne Bulgarlara kaldı.
- 30 Mayıs 1913’te Londra Antlaşması imzalandı. Bu antlaşma uyarınca, Osmanlı İmparatorluğu, Makedonya ve Arnavutluk’un tamamı dahil olmak üzere kalan Avrupa topraklarının neredeyse tamamını kaybetti.
- Arnavut bağımsızlığı Avrupalı güçler tarafından sağlandı ve Makedonya Balkan müttefikleri arasında bölündü.
- Ege Adaları, Girit ve On İki ada kaybedildi.
- Birinci Balkan Savaşı sonucu Balkan müttefikleri arasında paylaştırılan topraklarda yaşanılan anlaşmazlık, daha sonra İkinci Balkan Savaşı’na neden oldu.
Kaynaklar;
 Osmanlı İmparatorluğu'nu Trakya'nın bir bölümü ve Edirne şehri dışında Avrupa'da kalan tüm topraklarından yoksun bırakan){kind=link}