Sputnik Uzay Aracı
Dünyanın ilk yapay uydusu olan Sputnik, Sovyetler Birliği tarafından 1957 yılında uzay yörüngesine oturtuldu. Sputnik 1 uzaya gönderildiği zaman dünyada soğuk savaş yaşanıyordu ve bu olay Sovyetler Birliği ve Amerika Birleşik Devletleri arasında uzay rekabetini başlatan olay olmuştu. Aslına bakarsanız Sovyetler Birliği’nin bu hamlesine karşılık Amerika pekte hazırlıklı değildi.
Bu uydunun toplam ağırlığı 80 kg. ve çağı ise 58 cm yörünge yüksekliği 250 kadardı. Küre biçiminde gövdesi ve 4 adet yaklaşık 2.5 metre uzunluğunda antene sahipti. Sputnik 1, uzaya gönderildiği yer Sovyetler Birliği’nin (Kazakistan sınırları içinde bulunan) Baykonur Uzay Üssü‘nden fırlatıldı. Sputnik’in kelime anlamı Rus dilinde “yol arkadaşı” ve astronomi ile ilgili makalelerde “uydu” anlamında kullanılır. Sputnik’in uzaya fırlatılmasının gerçek nedeni bir propagandadır, görünüşteki nedense Uluslararası Jeofizik Yılı ”1957-1958” uzay çalışmalarına katkı sağlamaktır.
Bununla birlikte, birçok Amerikalı, Sovyetlerin ABD’nin uzay çabalarının önünde ilerleyen yeni roket ve uydu teknolojisinin daha kötü kullanımlarından korkuyordu. Sputnik , gelecek yıla kadar fırlatılması planlanmayan ilk planlanan ABD uydusunun yaklaşık 10 katı büyüklüğündeydi. ABD hükümeti, askeri ve bilim topluluğu, Sovyet teknolojik başarısı tarafından hazırlıksız yakalandı ve Sovyetlere yetişmek için ortak çabaları “uzay yarışının” başlangıcını müjdeledi.
Sputnik Görev Sonrası
Sputnik’in bataryaları bitinceye kadar geçen üç haftalık süre boyunca sinyal göndermeye devam etti. Bundan sonraki süreçte uydunun yörüngesi görsel bir ortamda izlenmeye devam edildi. Yörüngesi zaman geçtikçe alçalan Sputnik 1, fırlatmasından 92 gün sonra, 4 Ocak 1958’de atmosfere giriş yaparak yandı. Sputnik 1, yörüngede tam tamına 1.400 tur gerçekleştirmiş, 70 milyon km yol almıştır.
Uydu, yörüngede kaldığı zaman içinde 6. kadirden bir cisim parlaklığında takip ediliyordu. Sputnik’i yörüngesine yerleştiren roket de yörüngeye girmiş olup, Dünya’dan görülmekteydi.
Sputnik 1’e karşılık olarak ABD hızla uzaya bir uydu gönderme deneyi yaptı. Ancak yaptığı ilk denemelersonucunda başarısızlıkla sonuçlandı. ABD uzaya ancak 1958’de bir uydu gönderebildi. ABD’nin bu başarısızlığı, bu ülkede eğitim müfredatının ve sisteminin gözden geçirilmesine, roket bilimine ve fen bilimlerine ilgi uyanmasına ve uzay projelerine ayrılan mali kaynağın artmasına neden oldu. Bu yaşanan gelişmeler, Uzay Yarışı’nın başlangıcı sayıldı.
Sputnik 1’in çeşitli denemeleri ve maketleri Rusya’da ve diğer ülkelerdeki müzelerde sergilenmektedir. Sovyetler Birliği’nin yedekleme ve deneme amacıyla 4 ila 20 kadar bir sayıda Sputnik 1 kopyası oluşturduğu iddia edilmektedir.
Aynı zamanda bir uzay araştırma ajansının idaresini ele almamıza fırsat sunan Kerbal Space Program adlı oyunda Sputnik’e eşdeğer olan uzay aracında “Stayputnik” adı kullanılmıştır.
Kaynakça;
- Britannica.com
- History.com
- Nasagovtr
