Celsus Kütüphanesi Nerededir?

     Celsus Kütüphanesi , Efes Antik Kenti‘nin en güzel ve en ihtişamlı yapısıdır, desek muhtemelen fazla abartmış olmayız. Bu tarihi kütüphane binası, Efes Antik Kenti ile ilişkilendirilen en belirgin yapıdır ve Alexandra ve Pergamum’dan sonra antik çağın en zengin üçüncü kütüphanesiydi. Antik Çağ’ın ve 12 İyon kentlerinin en gözde kentlerinden birisi de Efes Antik Kenti olmuştur. Kütüphane binası, şehrin tam kalbinde, Kuretes caddesi ile Mermer yolun köşesinde, agoranın hemen solunda , anıtsal kemerli girişinin yanında bulunmaktadır. İki katlı bir cepheye sahip olan kütüphane, içi 10.90 ila 16.70 metre boyutlarında büyük bir odadır.

      Celsus Kütüphanesi’nin inşaası yaklaşık olarak M.S 137 yıllarında tamamlandı. Aslında bu kütüphane anıtsal bir mezardı. Asya eyaleti valisi Gaius Julius Celsus Polemaeanus ölümünde sonra oğlu Galius Julius Aquila tarafından anıtsal bir mezar inşa ettirildi. Celsus’un mezarı zemin katın altında, girişin karşısındaydı ve üzerinde Athena heykeli vardı. Çünkü Athena bilgeliğin tanrıçasıydı.

El yazmalarının parşömenleri, dolaplarda duvarlardaki nişlerde saklandı. Kitaplıkların arkasında, onları aşırı sıcaklık ve nemden korumak için çift duvar vardı. Kütüphanenin kapasitesi, 12.000’den fazla parşömen alabilme kapasitesine sahipti. Alexandra ve Pergamum’dan sonra antik çağın en zengin üçüncü kütüphanesiydi.

     Celsus Kütüphanesi cephesi, zemin katta Korint stili sütunlar ve binaya üç giriş olmak üzere iki katlıdır. Üst katta üç pencere açıklığı vardır. Cephenin kenarlarındaki sütunların merkezdekilerden daha kısa olduğu ve binanın daha büyük olduğu yanılsamasına neden olan optik bir numara kullandılar.

     Bugün sütun nişlerinde yer alan heykeller, orijinallerinin kopyalarıdır. Bu heykellerin herbiri ayrı ayrı anlam taşımaktadır. Heykeller bilgeliği (Sophia), bilgiyi (Episteme), zekayı (Ennoia) ve cesareti (Arete) sembolize etmektedir. Bunlar Celsus’un erdemleridir. Kütüphane, Avusturya Arkeoloji Enstitüsü’nün yardımıyla restore edilmiş ve heykellerin orijinalleri 1910 yılında Viyana’daki Efes Müzesi’ne götürülmüştür .

Daha sonra tarihlerde Celsus Kütüphanesi

     MS 1. yüzyılda, Efes, Havari Pavlus şehir tiyatrosundaki bir izleyiciye hitap ederken ve Evangelist John muhtemelen son yıllarını orada geçirdi. Burası Asya’daki ilk Hıristiyanların en önemli merkezi haline geldi . Şehir, bir bilgelik merkezi olarak gelişmeye devam etti ve Celsus Kütüphanesi bu başarıda her zaman ön plandaydı.

     Ne yazık ki, MS 262’de bir Gotik istilası sırasında kütüphane yangınla çok iç acıtıcı bir biçimde tahrip edildi. Ancak MS 4. yüzyıl sonlarında cephesi ayakta kalmış ve kütüphanede onarımlar yapılmış ve öndeki basamakların yanına küçük bir çeşme eklenmiştir. Efes, Geç Antik Çağ’da önemli bir Hıristiyan şehri olarak kaldı. MS 431’de büyük bir ekümenik piskopos konseyine ev sahipliği yaptı. MS 6. yüzyılın ortalarında büyük bir yeni bazilika aldı. MS 10. yüzyılda bir deprem, cephenin çökmesine neden oldu. Kütüphane 1904’te kazıldı ve Celsus’un lahdi keşfedildi. Cephe yeniden birleştirildi ve ardından kısmen de olsa restore edildi. Binanın cephesinin büyük heykelleri keşiflerinden sonra heykeller Viyana’ya götürüldü ve bu nedenle bugün yerlerini sadık kopyalar aldı.