Üniversite Reformu Nasıl Yapıldı?
Cumhuriyet ilan edildikten sonra ülkede birçok alanda reform gerçekleştirildi. Sonraki yılarda, Üniversite Reformu bunlardan biri olacaktı. Modern eğitim felsefesi Tevfik Fikret, Ziya Gökalp gibi önmeli düşünürlerce bir araya gelinerek öngörüldü. Düşünce, vicdan ve bilim etkinliği özgür bireysel kişiler yetiştirme amacı güderek üniversite reformu hayata geçirildi. Kişilerin insani çerçevede etnik, kültürel veya dini kimliğe bakılmaksızın bilim üretebileceği üniversiteler kurulması gerekli bir durum haline gelmişti.
Daha önceden resmi yapıyı temsil eden ve sınırlandırılmış bir yükseköğretim sistemi var iken, özerk yapılı objektif kurumlar olması gerekiyordu. Ankara Hukuk Mektebi (1924), Gazi Eğitim Enstitüsü (1926) ve Ziraat Enstitüsü’nün (1930) cumhuriyetin ilk hedefleri doğrultusunda kurulmuş yükseköğretim kurumları arasındaydı. İsviçreli Profesör olan Albert Malche Türkiye’ye misafir edilerek çağdaş düzeyde eğitim kurumlarının oluşturulmasında destek istendi.
Albert Malche’nin sunduğu raporlar neticesinde 1933 tarih ve 2252 sayılı kanun çıkarılmış oldu. 1933 yılında İstanbul Dârülfünunu kapatılmış yerine ise İstanbul Üniversitesi kurulmuştur. Hocaların yarıdan fazlasının görevine son verilmiş yerlerine yeni hocalar görev başına getirildi. Almanya’dan göç ederek Türkiye’ye gelen hocalar üniversite anlayışının oturmasına destek oldular.
Kanun Sonrası:
Üniversite, fakülte, rektör kavramları 1933’teki üniversite reformu hareketiyle yerleşti. Yüksek Mühendis Mektebi 1944 yılında İstanbul Teknik Üniversitesi olarak yapılandı. Ankara’da daha önce açılmış olan yüksek mektep, fakülte ve enstitülerin birleştirilmesi ile 1946 yılında Ankara Üniversitesi kuruldu. İkinci Dünya Savaşı sonrası üniversite düzenlemesi yürürlükten kaldırılarak 4936 sayılı yeni kanunla üniversitelere özerklik tanındı. 1955-1957 yılları arasında Karadeniz Teknik Üniversitesi, Ege Üniversitesi, Ortadoğu Teknik Üniversitesi ve Atatürk Üniversitesi kuruldu. 1967’de Hacettepe Üniversitesi ve 1971’de Boğaziçi Üniversitesi kuruldu.
