Akalar Kimdir? (Akhalar)

     Akalar (Yunanca tabiri ile: Ἀχαιοί, Akhaioi‘dir.) Antik Çağ yazarı; Homeros’un İlyada efsanesinde 598 defa ve Odysseia’da eski Yunan vatandaşları için kullandığı ortak isimdir. Diğerleri ise İlyada efsanesinde 138 kez geçen ”Danaolar” (Δαναοί), İlyada’da 29 kez kullanılan ”Argoslular” (Ἀργεῖοι) adlarıdır.

     Akhalar, Ahaylar yahut Mikenler da kullanılır. Çok eski, Yunan boylarından M.Ö. 2. bin yıl başlarındaki seferleriyle Yunan Yarımadası’nda hayat şartlarını o kadar değişeme uğrattılar ki düzen alt üst oldu. Kuzeyden gelerek Peloponnes’te Argolis bölgesine yerleşim kurdular.

     M.Ö. 1600-1400 yüzyılları arasında aka topluluğu en yüksek noktaya zirveye ulaştı. Bu devirlerde inşa edilen Tiryns ve Mykenai şatoları, kuyu mezarları ve görkemli kubbeli mezarlar aka mimarisinde büyük önem taşımaktadır. Bu mezarlarda bulunan altın maskeler, tarihi kaplar ve bronzdan yapılan silahlar anlatılmaya değerdir.

     Akalar, denizciliğe önem verdikten sonra, Girit’e giderek burada ticaret kolonilerinden oluşan büyük bir ağ kurdular. Anadolu (Miletos, Halikarnassos, Selçuk), Rodos halkı ve Kıbrıs halkı ile ticaret yapmaya başladılar. Hititler ile temas kurdular, Filistin ve Sicilya’da ticaret merkezleri kurdular.

Agamemnon komutasındaki aka birlikleri, Karadeniz’de ticareti kontrol edebilmek için Çanakkale boğazına gerçekleştirdikleri seferlerden sonra, abluka altına aldıkları Truva’yı yerle bir ettiler. M.Ö. 2. binyıl sonlarında, teknik olarak demir silahların bronzdan yapılmış silahlara üstünlüğü sonucunda: Dorların Aka medeniyetini kolaylıkla üstünlük kurmalarını sağladı.

    Tarihte Akalar

Tarihte geri dönüp bakarsak; Akalar, Mora’nın kuzey bölgesinde bulunan Akhea diye isimlendirilen bölgenin yerleşikleridir. Bu bölgenin şehir devletleri, M.Ö. 3.ve 2. yüzyıllarda etkisini gösteren, Aka Birliği olarak bilinen bir konfederasyon kurdular. M.Ö. 1600 yılları civarında, Mora’ya Aka istilası gerçekleşti. M.Ö. 1200 yıllarına ise Girit, Çanakkale ve Rodos’a akınlar yaparak buraları talan ettiler. Ege Denizi’nin hakimiyetini ele geçirdiler. Binlerce gemi inşa ettiler. Antik Çağ yazarı, Homeros’a göre Danoalar ve Argoslarla beraber, Truva savaşında 1000 gemiden oluşan bir donanma ile kuşatma gerçekleştirdiler. Savaş Tanrıçası olan Athena’dan yardım istedikleri, onun da yardımıyla savaştan galip çıktıkları İlyada efsanesinde anlatılmıştır. Ayrıca gerçekleşen bu büyük savaşta Aşil adıyla bilinen yenilmez bir savaşçı olduğuna inanılan bir kişi bahsedilmektedir.

     Aşil’in Truva Savaşı‘nda Truvalılar tarafından ancak topuğundan ok ile vurularak durdurulabildiği anlatılmaktadır. Akalar bu zirveye yürüme devresi sonunda, daha sonra Anadolu ve Suriye ile ticari olarak bağlantı kurdular. Daha sonraki zamanlarda ise daha modern, ham maddesi demir olan silahlar kullanan Dorlar Mora Yarımadasına girince Akalar direnç gösteremediler Mora’nın kuzey tarafına göç edip orada askeri bir etkisi olmayan, tarım ile uğraşan bir topluluk olarak varlıklarını devam ettirdiler.

     Arkeolojik bulguların sonucunda, Akaların yaşam sürdüğü bölgede M.Ö. 13. yüzyıla kadar, Mikenler’in yaşam sürdüğünü ortaya koymaktadır. Homores’a göre Kuzey bölgesinden gelen Aka kabileri, Miken kralları ile hanedan evlilikleri ile bağlantı kurmuş daha sonra da Mikenlerin yerine geçmiş, daha sonra ise Akaların yakın akrabaları olan, Dorlar tarafınca yıkılmışlardır.